Wyjaśnienia Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 22 września 2025 r. w sprawie prowadzenia i udostępniania przez partie polityczne rejestrów wpłat i umów

Warszawa, dnia 22 września 2025 r.

PAŃSTWOWA KOMISJA WYBORCZA
ZKF.416.3.2025

Wyjaśnienia w sprawie prowadzenia i udostępniania przez partie polityczne rejestrów wpłat i umów

Państwowa Komisja Wyborcza, w związku z kierowanymi do niej pytaniami, przypomina zasady prowadzenia i udostępniania przez partie polityczne rejestrów wpłat i umów, o których mowa w art. 25 ust. 6-13 i w art. 27a ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1215).

Zgodnie z art. 4 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2022 r. poz. 902) partie polityczne są obowiązane do udostępniania informacji publicznej, w tym do udostępniania jej w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) na utworzonych przez nie stronach podmiotowych. Zasady prowadzenia stron podmiotowych BIP oraz przekazywania ministrowi właściwemu do spraw informatyzacji informacji niezbędnych do zamieszczenia na stronie głównej BIP określają przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz aktów wykonawczych wydanych na podstawie przepisów tej ustawy.

Zgodnie z art. 25 ust. 6-13 i art. 27a ustawy o partiach politycznych partia obowiązana jest do prowadzenia w formie elektronicznej, bieżącego aktualizowania i udostępniania na jej stronie podmiotowej BIP rejestru wpłat i rejestru umów. Zasady prowadzenia tych rejestrów określają powołane przepisy ustawy o partiach politycznych oraz rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 maja 2022 r. w sprawie wzoru rejestru wpłat na rzecz partii politycznej (Dz. U. poz. 1120) i rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 maja 2022 r. w sprawie wzoru rejestru umów zawartych przez partię polityczną (Dz. U. poz. 1119).

Powołane przepisy ustawy o partiach politycznych nie zwalniają partii z obowiązku prowadzenia i udostępniania na jej stronie podmiotowej BIP rejestru wpłat i rejestru umów, nawet jeśli partia nie otrzymała wpłat podlegających ujawnieniu w rejestrze wpłat lub nie zawarła umów podlegających ujawnieniu w rejestrze umów. W takich przypadkach udostępniony ma być rejestr niezawierający żadnych wpisów. Należy zauważyć, że zaniechanie przez partię polityczną udostępnienia rejestrów w takiej sytuacji uniemożliwia zainteresowanym ustalenie, czy partia nie otrzymała wpłat podlegających ujawnieniu lub nie zawarła umów podlegających ujawnieniu, czy też nie dopełniła obowiązku prowadzenia i udostępniania rejestrów. Zaniechanie takie oznacza zatem naruszenie zasady jawności finansowania partii politycznych, określonej w art. 11 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, i przepisów ustawy o partiach politycznych.

Należy przy tym podkreślić, że publikacja przez partię polityczną rejestrów wpłat i umów na stronie internetowej niespełniającej wymogów strony podmiotowej partii w BIP nie stanowi wykonania ustawowego obowiązku udostępniania tych rejestrów.

Z powołanych wyżej przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej i ustawy o partiach politycznych oraz aktów wykonawczych wydanych na podstawie przepisów tych ustaw wynika zatem, że każda partia polityczna obowiązana jest:

• utworzyć swoją stronę podmiotową Biuletynu Informacji Publicznej i przekazać ministrowi właściwemu do spraw informatyzacji informacje niezbędne do zamieszczenia na stronie głównej BIP,
• prowadzić w formie elektronicznej, bieżąco aktualizować i udostępniać na swojej stronie podmiotowej BIP rejestry wpłat i umów.

Obecnie w spisie podmiotów, które utworzyły swoje strony podmiotowe w BIP (https://www.gov.pl/web/bip/spis-podmiotow) ujęte są 23 partie polityczne. Państwowa Komisja Wyborcza zwraca uwagę, że pozostałe partie polityczne nie mogą wykonać ustawowego obowiązku udostępniania rejestrów wpłat i umów dopóki nie utworzą swoich stron podmiotowych w BIP zgodnie z przepisami ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej: Sylwester Marciniak